The Lucky Jewathon

73-godzinny interaktywny, internetowy performans. Wydarzenie inspirowane innym happeningiem FestivALT-u – “Żyd na szczęście”, zrealizowanym wcześniej w przestrzeni miejskiej. Nazwa “Żyd na szczęście” odnosi się do figurek i małych obrazków prezentujących wizerunek Żyda ze złotą monetą, czyli przedmiotów zwyczajowo sprzedawanych w Polsce jako przynoszące szczęście talizmany. Podczas, gdy niektórzy postrzegają je jako pamiątki po przedwojennej społeczności żydowskiej w Polsce, dla wielu są po prostu antysemickimi karykaturami. Projekt dotyka kulturowych zawiłości związanych z tymi przedmiotami – żydowscy artyści, wcielając się w przestrzeni miejskiej w rolę “Żyda na szczęście” skłaniają do refleksji szerszą grupę odbiorców. Ten zarazem szczery, jak i satyryczny performans wywołał całą gamę reakcji – od żywiołowych pochwał do wręcz pogardy. Dla nas stanowiło to zaproszenie do rozmowy: o kulturze w praktyce, „pozytywnych stereotypach”, wyobrażeniach o Żydach w Polsce i skomplikowanym charakterze szczęścia.
Przez 73 godziny, w dniach 26-29 listopada, non-stop trwała dyskusja moderowana kolejno przez prowadzących, podczas osiemnastu 4-godzinnych segmentów:
1. Michaela Rubenfelda (Polska/Kanada) – który wprowadził uczestników w temat oraz opowiedział o performensie „Żyd na Szczęście”
2. Dj SoCalled (Polska/Kanada) – który puszczał perełki żydowskiej muzyki tradycyjnej i współczesnej jako antidotum na kicz i stereotypowe przedstawianie kultury i muzyki żydowskiej
3. Zacharias Szumer (Australia) – który mówił o problemach społecznych wynikających z nierówności społecznych (rola pieniądza)
4. Jakub Nowakowski (Polska) – który mówił o tym jak zmieniał się w ostatnich latach krakowski Kazimierz i podejście do kultury żydowskiej
5. Betty Q (Polska) – która mówiła o problemie reprezentacji oraz walce ze stereotypami poprzez ich uosabianie oraz wykorzystanie subwersywnych sztuk performatywnych
6. Jason Francisco (Ameryka) – który przygotował mini-festiwal filmowy swoich autorskich filmów dotyczących kontemplacji pustki po Zagładzie
7. Wojtek Ziemilski (Polska) – zastanawiał się nad genezą stereotypu Żyda z pieniążkiem w polskiej kulturze.
8. Anand Rajaram (Canada) – zaprezentował autorski performens zainspirowany zjawiskiem Żyda z pieniążkiem
9. Natalia Chmielarz/Michalina Jadczak (Polska) – prowadziły segment muzyczno-kulinarny prezentujący różnorodność kultury żydowskiej
10. The Freedom Theatre (Palestyna) – opowiadali o stereotypizacji mniejszości palestyńskiej i prezentowali swój dorobek twórczy
11. Konrad Stanowicz/Robert Piaskowski – prowadzili dyskusję z zaproszonymi gośćmi na temat zjawiska Żyda z pieniążkiem
12. Adam Schorin (Ameryka/Polska) – opowiadał ze swojego punktu widzenia o wrażeniu jakie wywołuje zjawisko Żyda z pieniążkiem wśród obcokrajowców oraz o swoich rozmowach z mieszkańcami Krakowa podczas realizacji perfromensu „Żyd na Szczęście”
13. Atalya Laufer (Izrael/Niemcy) – wraz z zaproszonymi artystami zaprezentowała reakcje na zjawisko Żyda z pieniążkiem w postaci utworów muzycznych. Obecnie zastanawiamy się nad wydaniem powstałego w ten sposób albumu „The Lucky Jew Album”
14. Tobaron Waxman (Kanada) – wraz z zaproszonymi gośćmi mówił o kwestiach reprezentacji kultur mniejszościowych
15. Rebecca Forgasz (Australia) – wraz z zaproszonymi gośćmi rozmawiała o wykorzystaniu humoru i satyry w walce z antysemityzmem
16. Roma Sendyka wraz z Kolektywem Kuratorskim – opracowała autorski program przybliżający historię wyobrażeń Żydów w kulturze polskiej na przestrzeni wieków oraz eksperymentalne badania opinii publicznej w kontekście zjawiska Żyda z pieniążkiem
17. Rachel Mars (Wielka Brytania) – przyglądała się stereotypowi Żyda na szczęście oraz szczęściu z perspektywy żydowskiej kobiety
18. Erica Lehrer (Kanada/Polska) – mierzyła się z reprezentacją i stereotypizacją różnych mniejszości w Polsce i innych krajach. Dyskusja była tak interesująca, że trwała dodatkową godzinę.
Maraton kompleksowo przyjrzał się zjawisku Żyda z pieniążkiem i pokrewnym tematom. Aktywnie zaangażował publiczność w dyskusję i zaprezentował złożoność i wieloaspektowość zjawiska. Mimo szeroko obserwowanego zmęczenia zoomem udało się zaangażować bardzo szeroką i różnorodną publiczność i zbudować solidne podstawy pod dalsze działania w tym obszarze w przyszłości. Wśród zaproszonych znaleźli się m.in. antropolodzy, akademicy, artyści, dziennikarze, przedstawiciele lokalnej społeczności oraz samorządowcy. Każdy z nich poprowadzi 4-godzinną sekcję, która będzie jego prywatną interpretacją projektu “Żyd na szczęście”. Odbyły się panele, rozmowy, projekty artystyczne, filmowe, muzyczne. “The Lucky Jewathon” był także streamowany na Facebooku i YouTubie.

Michael Rubenfeld

Josh Dolgin (Dj SoCalled)

Zacharias Szumer

Jakub Nowakowski

Betty Q

Jason Francisco

Wojtek Ziemilski

Anand Rajaram

Natalia Chmielarz/Michalina Jadczak

The Freedom Theatre

Konrad Stanowicz

Robert Piaskowski

Adam Schorin

Atalya Laufer

Tobaron Waxman

Rebecca Forgasz /

Roma Sendyka & Kolektyw Kuratorski

Rachel Mars

Erica Lerher