Wystawa „Z ciemności. Spotkanie” stanowi kontynuację projektu „Z ciemności – archiwum a czasy współczesne. Aspekty pamięci”, poświęconego historii rodzinnej, lokalnej i żydowskiej społeczności z Otfinowa i okolic Tarnowa. Nowa odsłona projektu dokumentuje spotkanie artystki z potomkinią rodziny, której członkowie zostali upamiętnieni w archiwach Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie.
W czerwcu 2025 roku artystka pojechała do Izraela, by odszukać osoby, których nazwiska pojawiają się w zdeponowanych w Yad Vashem zeznaniach. W Hajfie spotkała się z Hają – prawnuczką i wnuczką osób pochodzących z Otfinowa, które przed wojną zamieszkały w Tarnowie. Haya złożyła w Yad Vashem świadectwo o losach swojego pradziadka i dziadka.
W czasie spotkania pokazała artystce rodzinny album oraz dokumenty, opowiedziała o swoich przodkach i ich życiu przed wojną oraz o tragicznych losach rodziny w czasie Zagłady.
Spotkanie z Hają było pełne emocji i wzruszeń. Haya, spotkawszy artystkę pochodzącą z tej samej miejscowości, co jej przodkowie, powiedziała, że ma wrażenie, jakby zobaczyła ducha przeszłości. Otworzyła przed nią swój intymny świat, dzieląc się wspomnieniami przekazywanymi w rodzinie od pokoleń.
Wspólnie oglądając zdjęcia przodków Haji i fotografie z Otfinowa, artystka poczuła, że w pewnym sensie zamyka się krąg historii – życiorysy, które przez lata biegły równolegle, krzyżowały się w jednym miejscu. Pomimo różnicy pokoleń obie rozmówczynie połączyła potrzeba pielęgnowania pamięci i przywracania głosu tym, których już nie ma.
Wyjazd i umówione spotkanie odbyło się w momencie rozpoczęcia konfliktu Izraela z Iranem.
W tych okolicznościach artystka znalazła bezpieczne schronienie u archiwistki Instytutu Yad Vashem, która ugościła ją w swoim własnym domu. To doświadczenie nadało całemu projektowi dodatkowy wymiar – osobistego kontaktu z pamięcią, która istnieje nie tylko w archiwach, ale także w ludzkiej solidarności.
Wystawa „Z ciemności. Spotkanie” to wizualny i dokumentalny reportaż dotyczący tych wydarzeń – spotkania kobiet połączonych historią miejsca, pamięcią i potrzebą zachowania śladów po tych, którzy zginęli. To opowieść o dialogu między potomkami ofiar i świadków, o współistnieniu różnych perspektyw i wspólnym poszukiwaniu języka pamięci.
Pierwsza wersja wystawy powstała na ASP w Krakowie, Wydziale Grafiki, Pracowni Fotografii I pod kierownictwem dr. hab, prof. Agaty Pankiewicz.
Partnerzy
Wydarzenie jest realizowane w ramach projektu „ReActMem: Pamięć Ratunkowa – aktywizm, sztuka i pamięć publiczna”, który jest współfinansowany przez Unię Europejską z programu Citizens, Equality, Rights and Values (CERV 2024-2026).
Poglądy i opinie wyrażone w niniejszym dokumencie są wyłącznie poglądami i opiniami autora (autorów) i nie muszą odzwierciedlać poglądów Unii Europejskiej. Unia Europejska nie ponosi za nie odpowiedzialności.
